sábado, 27 de diciembre de 2014

Siempre s'ha feito asinas. Articlo de Carles Terès

Fa poco leyé l'articlo que traduzco contino en o blog de Carles Terès. En poquetas ringleras, i charraba de dos afers que m'intresan prou. L'un, ixe concepto tant raro que tien tanta chent d'o que ye "siempre" u "de siempre" u "de toda la vida". Ya en charré en un breu articlo en 2009. L'atro, sobre a "politica mosical" en as fiestas d'os lugars, a on que s'ha estendillau un modelo unico de verbena y/u punchadiscos con millor u pior criterio. Fa bells diyas viyeba a Los Jaques de la Sierra en concierto y me pensaba quanta diversión y que buena mosica se puede fer con nomás dos voces, un curdión y una guitarra. Igual como m'ha pasau en tantas y tantas rondaderas y actuacions de collas de mosica más "artesana" por decir-le de bella traza. Ixos que no tocarán a Bisbal (u sí), y fan mover-se a tot qui se i acerca, sin grans presupuestos ni aparatos (en os dos sentius d'a parola). Asinas que comparto la traducción d'ixe articlo, con aquell lema que fa anyos s'estilaba más de "¡garra fiesta sin gaiter!".

Siempre s'ha feito asinas (articlo orichinal "Sempre s'ha fet així" publicau en Esmolet)

Muitas cosas las acabamos fendo por inercia, porque "siempre s'ha feito asinas". D'istas trazas, s'ha manteniu as tradicions, os costumbres, as luengas. Afortunadament evolucionamos, encara que a soben ista evolución comporta prener rutinas allenas a las nuestras trazas d'estar. Y acabamos afirmando, d'istos nuevos costumbres foranos, que "isto siempre s'ha feito asinas".

Ye lo que pasa, por eixemplo, con as fiestas. Os mios convecins de Torre d'Arcas, saben que la Fiesta Mayor no ye a calendata más deseyada d'o calendario mio. No bailo guaire, lo confieso, y menos encara ixo que suena en as plazas mayors y poliesportivos, rai si tocan os zaguers exitos d'a radio u si as sinyoretas se cambean de ropa en cada canta. Me dicen siempre que en as fiestas "siempre s'ha feito asinas". Siempre? No. Cuentan que, antesmás, quan yeranos más pobres, veniban mosicos armaus con gaitas, tabals, mandurrias y guitarras. Diz la chent gran que se divertiban. Sí, y sin focos, flashes, lucetas ni altavoces chigants. Yeranos pobres y pareixe que ignorants. 

O primer de noviembre d'estianyo levemos t'o lugar una colla de chovens cargaus de guitarras, violins, mandurrias, gaitas y tabals. Portaban bell microfono y altavoz (ixo sí, modestos). Y malas que prencipioron a tocar, se viyó como s'iluminaba la cara d'a chent que empliba la plaza. Y totz bailando a lo son d'ixas ixotas, mazurcas y fandangos. Mesmo los pietz mios se me rebeloron y me portioron t'o uello d'o huracán (no, no heba zorriau).

Soi charrando d'a chornada adedicada a fer revilcar o "Ball del Poll", con a imprescindible y inestimable colaboración d’Espai de So, os chirmans Lluís-Xavier y Miquel-Àngel Flores y toda la Rondalla dels Ports. A cronica ya la podietz leyer en  Comarques Nord [viyer galeria fotografica] y en La Comarca. Nos divirtiemos muito: grans y chiquetz, chubilaus y chovens, mesmo los adolescents, siempre a la tisva d'os chiflius d'o suyo smartphone. Tot isto fa que me qüestione si cal tanta parafernalia, tantos decibelios ta fer fiesta. Y si mereixe la pena renunciar a tantas cosas t'aconseguir tant poco. No sé. Talment ye cosa d'a edat.

 

jueves, 18 de diciembre de 2014

O trango ta dezaga que cal fer de cabo ta quan

Fa bell mes, por qüestions laborals, estié pendient d'a votación que se fació en a Universidat de Zaragoza sobre si se sacaba la convocatoria de setiembre. Dende meses antes d'a votación bi habió un proceso de debat y negociación prou largo. Como yo ya no soi universitario le preguntaba a soben a un zagal que conoixié en ixas envueltas, creigo que de EDU, por cómo iba la cosa. En una d'istas, preguntau por cómo iba la negociación, nos prencipió a recontar no se qué movidas de una moción de censura a o president d'o Consello d'Estudiants u parellano. 

Yera bella cosa que me la bufaba. Lo que m'importaba yera si iba a haber-ie setiembres u no pas. Tot lo proceso, os cargos que tenese zutano u mengano y tot ixo me importaba tanto como saber qui estió lo ganador de Gran Chirmán 8. Manimenos ta qui charraba yera la qüestión important. Mesmo cuento que creyeba que nusatras, qui l'ascuitabanos sabebanos de qué ostias charraba. Que no ye o caso.

Conoixco prou bien ixa sensación. La he vivida un ciento de vegadas. Yo tamién estié representant d'estudiants en Claustro y Consello de Gubierno d'a Universidat, entre atros organos internos. Soi estau en atros organos de partius politicos y d'asociacions y organizacions de toda mena. Adedicando muito, pero que muito, d'o mio tiempo, que sacaba d'o mio ocio u mesmo d'o mio treballo.

Ye masiau cutiano que perdamos a distancia que nos fa viyer os problemas reals, y a grandaria real de cada problema. A yo tamién me pasó creyer que lo important yera una coma aquí u alla en iste negociau de tal documento, sin parar cuenta de que talment as cosas importants, as que cambiarían a vida d'as afectadas no yeran ixas. Lo que ta yo yera un mundo, como podió estar a politica universitaria en un tiempo d'a mia vida, en realidat intresaba poco u menos. Os motivos dan t'atro post, pero lo cierto ye que o 99% d'as decisions que podiemos prener-ie, por as que tantismo luité, no cambioron guaire u mica a universidat. Y prou que sisquiá intresoron a o 99% d'as afectadas.

En o treballo pasa parellano con una companyera. Qualsiquier chiquet inconvenient ye tot un mundo ta ella. Pareixe que maitin vaigamos a baixar a persiana porque nos han meso tal u qual entrepuz. Ye incapable de viyer a uellada que tienen os clients sobre o treballo nuestro y como se la bufa ixe gran entrepuz que ha trobau.

Quan tot isto pasa, quan somos absorbius de tot por o revolvín que ye tant dificil de salir-ne, hemos de fer un trango enta dezaga, aturar un momento y mirar-nos arredol. Viyer qual yera l'obchectivo que tenebanos quan nos embrequemos en a movida que siga y si lo que somos fendo aduya u no pas a conseguir-lo. Charrar con totz ixos referents morals, politicos u eticos externos a la movida en qüestión y preguntar-les que'n opinan. Viyer o cuadro en o suyo conchunto. Porque o Gernika u La Gioconda, vistos a 10 cm, pierden muito, por muitos detalles curiosos que les podamos trobar.

Ye ixe tamién un d'os mals que ha afectau a lo modelo de democracia "que todas nos hemos dau y que guarencia la paz y convivencia de totz os espanyols". Ya no charro d'os politicos "malos", de qui furta u que se'n aprofeita. Charro d'as politicas honradas que sí que quieren prebar de fer una sociedat millor, pero que a pur d'anyos treballando-ie han esdeveniu politicas profesionals que adedican tot lo diya mientres decadas a fer papelotz y a tricolotiar-se por comas absurdas en documentos absurdos, ixublidando os problemas reals y cutianos d'as gubernadas u chestionadas.

No repitamos errors. Talment de cabo ta quan cal aturar. Prener-se un ratet y una biera con ixa amiga que fa tiempo que no viyes y preguntar-le como le va la vida, que problemas tien, como vei la suya ciudat y o suyo país y parar cuenta d'o important. Y si bell diya ganamos a universidat, a ciudat, a revolución u lo que sía Respice post te! Hominem te esse memento!

viernes, 12 de diciembre de 2014

As mias series: Community

Creigo que nunca no l'he agradeixiu prou a Paul que me charrase d'a serie con que foi devantadera d'ista nueva sección, que ya caleba. Community, como atras muitas series, prencipia una mica dandalosa y sin definir-se guaire bien. Un poquet como Big Bang u mesmo os Simpsons. Pero china chana va costruyindo uns personaches y situacions que fan una serie, en a mia opinión, bien divertida y orichinal.

A serie prencipió en 2009 y ha gravau ya cinco temporadas, con dos remangos de cancelación. A seisena la ferá Yahoo! online, por lo que pareixe. Raro se me fa que haiga endurau tanto, en estar una serie con una humor una mica esferent a lo que somos feitas en as comedias yankees, pero mientres la faigan podremos continar gronxiando-nos.

L'argumento ye a vida d'una colla de personas que estudean en a Universidat Comunitaria de Greendale. Ni conoixeba, ni encara tiengo guaire platero lo que ye una Universidat Comunitaria en EE.UU. pero, por lo que dicen en a serie, be d'estar bella mena d'Universidat con poco nivel educativo y endrezada t'a chent sin recursos economicos.JJeff, un d'os protagonistas, ye un advogau d'exito, que se descubre que no tien garra titol y, alavez, no puede exercer d'advogau, por lo que decide d'estudiar en a Universidat de Greendale t'aconseguir-ie un titol antes con antes, en estar o camin más facil.

Astí conoixe a la resta d'o reparto. Toda una crica de frikis, cadagún d'as suyas trazas, que china chana imos conoixendo. En a primer temporada, os caracters encara no son guaire formaus, pero dende a segunda ya tenemos uns personaches bien feitos y prestos de tot ta fer-nos redir.

O ser humano, a "mascota etnicament
neutral" d'a Universidat
Abed ye un estudiant prou intresau en a cultura popular, más que más en a televisión. Fa terne que terne referencias a la TV y o cine y ye o personache más friki, en o sentiu actual d'a parola. Britta ye una activista politica con arrienda contradiccions. Shirley una muller negra esvurciada prou catolica y que fa una mica de mai de totz. Troy, o tipico sinsustancia capitán de l'equipo de futbol americano, pero que ye muito buen zagal y que fa muit buena pacha con Abed. Annie ye una mesacha que feba siempre sobresalients en clase y que ye a más choveneta y inocent. Y Pierce, interpretau por Chevy Chase, ye un viello racista, clasista, masclista y representación de tot lo pior.

Antimás, van apareixendo una ripa de secundarios tant buenos u millors que muitos d'os protagonistas. O decano, aficionau a travestir-se y enamorau de Jeff. O profesor chino d'espanyol Beng, un d'os personaches más bizarros (y ixo ye bien dificil) d'a serie. Magnitude, con chicotas pero chenials aparicions. Leonard, "Pulseras d'estrela", y muitos atros menos cutianos, pero con papels bellas vegadas granizos.

A humor ye bien absurda y orichinal. Fan muitos episodios "especials", que ixo siempre fa goyo. Un a on que se fan monyacos estilo videochuegos 8-bits, atro con monyacos "Jim Henson", qualques especials con barallas de pistolas de pintura, mosicals, ... de tot. Entre as debantditas referencias populars, bi'n ha continas a Dr. Who, que os personaches rebaltizan como "L'inspector espaciotemporal".

Resumindo, Community ye una serie rara. Que probablement no ferá guaire goyo a muita chent, pero que a qui le cuaca ixa mena d'humor que i fan, no podrá deixar de viyer. Fetz-le una uellada, por que mereixe la pena. Y a vier si asinas conseguimos que se faiga una seisena y una sietena temporada, y as que calga.




jueves, 27 de noviembre de 2014

Un matrimonio feminista catalán en Plutón

As parolas y a etimolochía son importants en politica. Muito más importants que no pareixe, ya que muitas vegadas o solo nombre d'una cosa fa que belun se trafuque y quite conclusions antes de tiempo. Porque a soben a mayoría d'a chent no s'atura a pensar en lo que realment son as cosas, sino en o que a priori creye que son. D'ixo s'aprofitan muitos ignorants y apareixen argumentos "peregrinos" y absurdos que, d'atra man, son de buen vulcar, pues pocas vegadas se miran dillá d'a propia parola. Eixemplos, bi'n ha un amiro, pero en charraré de tres que regular que habretz sentiu un ciento de vegadas.

Matrimonio. ¿Quantas no habretz sentiu bella vegada a lo facherío con complexos ixo de "yo no soi en contra de que os gays se casen, nomás de que le digan matrimonio" u "matrimonio vien de mater, y cal que bi haiga una muller"? O feito primer que cal charrar ye que si dos personas se chuntan en un mismo achuste con as mesmas condicions y os mesmos dreitos, ¿porque cal clamar-le de traza diferent pendendo d'os organos reproductivos que tienga cadagún d'ixa parella?. As hipotecas se claman de trazas esferents pendendo de si qui la achusta tien guía u natura? A qué no? Ai, o capitalismo, quan quiere, qué pocas esferencias que fa!. En realidat, qui diz isto ye en contra de que os homosexuals tiengan os mesmo dreitos que os heteros, y por ixo quiere que a o matrimonio entre dos personas d'o mesmo chenero se le clame d'atra traza: ta que no siga lo mesmo. Concretament, ta que tiengan menos dreitos. Y por un regular, ta que no puedan adoptar. Pero como ixo ya queda más fiero, pues no lo dicen. Cuanto a lo de matrimonio y mater, vulcar-lo ye tant facil como preguntar si se ye a favor d'o matrimonio entre dos mullers, u de que, estando conseqüent con "l'argumento etimolochico" a persona que lo defiende ye a favor de que nomás tiengan "patrimonio" os "pater". Como, por un regular, ixo tamién queda fiero, no le quedará atra que salir con atra fatera argumental. (No aspero que denguna d'istas cambee d'opinión).

Feminista: Un d'os debatz más divertius u penibles, seguntes como te toque lo diya. Cansa soi d'haber d'explicar, en 2014, lo que ye o feminismo. Pero más cansa encara de que calga explicar-les-ne a chent d'izquierdas que se suposa que, d'isto, en sabe. Leyié en no se do, que feminismo ye a ideya radical de que as mullers son personas. Y pocas definicions he conoixiu millors y más curtetas. As y os "no-masclistas-pero" gosan de salir terne que terne con ixo de que "yo no soi ni masclista ni feminista" u con nuevas parolas como "igualistarista" u "humanista". Mesmo s'han inventau a "fembrismo", una nueva ideyolochía que dengún no practica, pero que fa buena honra a los hombres y mullers con miedo a la igualdat. Bi ha diferents fases. En a primer les explicas que "feminismo" ye igualdat entre os dos cheneros. A soben te responden con l'argumento de que "alavez cal cambiar-le o nombre" u parellano. En charrar un poquet más, gosas de trobar-te con que, encara que se declaren a favor d'a igualdat, meten en dubda muitos d'os datos sobre discriminación salarial, maltracto, ... u s'amuestran prou poco empaticos con afers como as malclamadas floretas (que no ye que acoso) u o luengache sexista. Sobre isto charraba iste articlo, por eixemplo, an que l'autor se planteya la corrección u mesmo a conveniencia de fer servir o termen "feminismo".

Catalán: Si de discriminacions modernas y antigas charramos en iste blog, no podemos ixublidar a discriminación lingüistica. Talment no exista, en ista parte d'o mundo a lo menos, una luenga con que s'haiga feito más demagochia y dito más fateras que o catalán. Probablement, entre atras muitas razons, por o suyo nombre. No sé qué lingüista deciba, con buena cosa de razón, que si o catalán se decise "Mazinger" (no feba servir ixa parola), no bi habría tanto problema. Probablement, valencianas, catalanas, andorranas, balears, as d'a Francha, etc... charrarían Mazinger y prou. Os problemas serían atros, y no pas a unidat d'a luenga catalana. U mazingeriana. Iste ye un problema cultural tamién muito cutiano en ista parte d'o mundo: o de identificar univocament luenga, cultura y nación. Que encara calga explicar terne que terne que a luenga catalana se charra dillá d'as mugas de Catalunya, sin que isto tienga mica a viyer con a identidat nacional d'os fablants de catalán, ye sinyal platero d'ixe problema. Prou que os titulars analfabetos, xenofobos u intresaus de l'Heraldo tampoco no aduyan.

Defiendo con isto nuevas denominacions t'o matrimonio, feminismo u o catalán? No pas. Totz tres son termens tecnicos, ya siga d'o dreito, a politica u a filolochía. Pero sí que cal parar cuenta, quan charramos con seguntes qué personas de que talment haigamos de fer servir atras estratechias u atra terminolochía quan defendamos bella postura.Y, en a mida d'o humanament posible, fer pedagochía, prou que sí.

A la fin, bella vegadas cal ixublidar a terminolochía, que ye un tema más tecnico que no atra cosa y fer as preguntas que cal: ¿Yes u no a favor de que todas las personas puedan casar-se con qualsiquier atra persona, tiengan os chenitals que tiengan, y que iste achuste tienga os mesmo efectos legals, tiengas os chenitals que tiengas? ¿Yes u no a favor de que todas as personas tiengan os chenitals que tiengan, tiengan os mesmos dreitos y que istos se veigan reflexaus y esfendius no nomás en un plano teorico sino tamién en a vida cutiana? ¿Yes u no a favor d'os criterios lingüisticos de toda a comunidat de filologas d'a planeta que dicen que a luenga que se charra en Fraga, Maó, Alguer, Perpinyan, Valencia, Barcelona, Mallorca, ... ye la mesma?

Plutón ye un zaborro chigant orbitando lo nuestro sol a bellas quaranta UAs d'ell. Dica 2006 yera una planeta. Dimpués la redefinioron como "planeta nana". Agora diz que lo cambiarán atra vegada (una error, si me preguntatz). Antes, mientres y dimpués de tot isto, a Plutón l'ha importau bien poco ixe afer, y ha continau estando igual, orbitando lo sol y alufrando-nos dende bien luen, acompanyau por Caront, a qui por cierto, ni Blas conoixe y dengún no se preocupa por a suya definición. Lo clamen como lo clamen, Plutón ye Plutón.

lunes, 24 de noviembre de 2014

Votos y votants curiosos

S'acercan esleccions. En iste caso t'as Cortes aragonesas y t'os concellos d'os nuestros lugars. Bi ha una ripa de candidaturas de toda mena y de procesos de compleganza que encara no sabemos como rematarán. Y encara que pareixe que o sistema ye cambiando d'equilibrios (o bipartidismo en Aragón no tien as mesmas caracteristicas que en Espanya), encara o PPSOE quitará probablement a mayoría de votos.

¿Por qué votamos lo que votamos qui votamos? Cadagún tien as suyas motivacions. Yo he votau prou contento muitas vegadas, sin guaire ganas atras, y quasi tapando-me o naso en beluna. Soi de votar. No porque creiga que siga "la fiesta d'a democracia" ni porque siga "lo que cal fer ta cambiar as cosas". Ye una d'as tantismas cosas que puedo fer ta cambiar a mia realidat cutiana y bi participo. Prou que sí, sin deixar de luitar ni un inte a resta d'a lechislatura.

En totz istos anyos he conoixiu chent de "votos curiosos". Antesmás yera d'os que pensaba que caleba votar en conciencia y que toda la chent, si fa u no fa, votaba asinas. Pero a realidat siempre te deixa enarcau con os comportamientos de belun. Bien cerqueta de yo he teniu quatre eixemplos de "votos curiosos". Os nombres son inventaus.

En casa de Lola, se practicaba un sufrachio por capeza de familia. O pai de Lola, muit democrata, pillaba os sobre d'a suya muller y fillas y bi ficaba la papereta. D'o PP, prou que sí. Dimpués todas ellas iban a fer a "fiesta d'a democracia" t'o colechio electoral y cuento que de socalce.

Carmen yera venida dende Euskal Herria a treballar t'aquí. Heba estau en EDU, y simpatizaba con Gallardón, quan teneba fama de estar de centro y con UPyD. Yera muit centrau, como viyetz. Bella vez confesó tamién que viyeba en UPyD una oportunidat ta trobar-ie treballo, u que si Gallardón creyase un partiu lo iba a petar. En as esleccions europea de quan la conoixié, se presentó Iniciativa Internacionalista, coalición d'Izquierdas Independentistas, con o dramaturgo Alfonso Sastre como candidato. No sé si Carmen yera  en veras seguidera de Sastre, u si iba de cultureta, pero dica os zaguers diyas estió dandaleyando entre UPyD y Iniciativa Internacionalista.

Chuan ye un chicot intepresario. Por lo que charra, tien opinions prou socialdemocratas quanto a temas morals (laicismo, politicas d'o cuerpo, etc...) pero economicament ye prou neoliberal. Tien, antimás, bell comentario prou clasista y de cabo ta quan xenofobo "banal". De cutio ye votant de IU, mesmo diz que afiliau, pero en istas tien prou platero que votará a Podemos.

Belén votará a lo PSOE. Porque ye lo que siempre ha feito. Porque en casa suya se vota a lo PSOE. Porque ella ye d'o PSOE, cristiana y monarquica, porque en casa suya son d'o PSOE, cristianos y monarquicos. Literal.

Si investigase porqué vota lo que vota la mayoría d'a chent, probablement me trobase con muitismos más eixemplos como istos. Totz istos votos contan, y han de continar contando, lo mesmo que o mio voto. Y lo mesmo que lo tuyo, quiesta lectora.

Quan femos estratechias electorals, quan tenemos ixas inacabables asambleyas analisando punto por agulla os problemas socials y mirando de trobar solucions, no podemos nunca ixublidar que istas realidatz son muito más cutianas que no nos pensamos.



domingo, 23 de noviembre de 2014

O nadal, McDonalds y as islas humanas

Hue una zagala de bells quaranta y tantos anyos, m'ha dito que yera a primer persona que conoixeba que demandaba que o concello no se gastase os diners de totz en celebracions cristianas como lo nadal, y que yera en contra d'as lucetas que meten por tot. Por lo que deciba, y por a cara d'espanto que feba, creigo que de feito yera a primer persona que conoixeba que no le fese goi o nadal.

O feito de que bella persona, vivindo en o nuestro entorno, con bella inquietut, por lo que yo sé, tarde quaranta y tantos anyos en conoixer a una persona con una opinión como la mía ye sinyal d'o isolaus que vivimos tant a soben

Un porcentache prou gran d'a chent con qui me relaciono de cutio, tenemos muitas cosas en común ideyolochicament y en atras arias d'a identidat. A mayoría d'as mias amistatz son ateas, por eixemplo. Pero tamién conoixco y soi amigo de muitas personas que son muito luen d'a mia identidat politica, nacional, espiritual, etc... Contino tenendo, por eixemplo, muit buena relación con a mia colla d'amigas de l'instituto, a on que bi ha de tot. A familia mia ye tot lo contrario a yo en muitas cosas tamién. Y encara que treballo en una interpresa chicota, tamién i trobo chent muit diversa con qui tienga muito buena relación.

Tot ixo, en a mia opinión ye una riqueza de tot. Ye verdat que a mas gran parte d'o tiempo lo paso charrando con chent "d'a mia coda", pero siento terne que terne opinions de toda mena. Pero con tot y con ixo, contina enarcando-me bella cosa de cabo ta quan. 
Ta ista moza, yo yera la primer persona que conoixeba partidaria d'o laicismo (real) en o concello. Yo, d'atra man, no heba conoixiu a garra persona que le fese goyo a virolla de McDonalds dica que prencipié a treballar a on que lo foi agora. Bi ha muitas laicistas y ye evident que tamién bi ha muita chent que le fa goyo McDonalds. Pero ni ella ni yo los conoixebanos.

Encara que os dos somos personas con inquietutz desconoixebanos chent de sectors prou amplos. Ixo me pareixe prou grieu. A soben nos isolamos masiau en os nuestros chiquetz roldes ideyolochicos, relichiosos, nacionals, lingüisticos.... y pasan cosas como que a mayoría d'espanyols ye de tot incapable de entender porque as luengas minoritarias u as identidatz nacionals de qui no tenemos estau propio son tant importants ta nusatras. U como que nusatras sigamos luitando contra o McDonalds, o suyo "modelo de consumo gastronomico" y tot lo que representa sin conoixer verdaderament as motivacions de qui bi dentra a fer-se una "hamburguesa" bien goyosa. 

Si queremos transformar, u simplament conoixer a sociedat y o mundo, nos cal conoixer lo millor posible tot lo que tenemos arredol, todas as motivacions, y no quedar-nos nomás en topicos y ideyas preconcebidas. Garra persona ye una isla, que deciba Jah'sta.


viernes, 31 de octubre de 2014

Halloween y atras mierdas. Adaptando tradicions

Mientres os diyas arredol d'o 1 de noviembre se fa toda una ripa de #ranciofacts y d'opinions con mayor u menor fortuna sobre Halloween, Totz os santos, a nueit d'almetas y todas ixas tradicions, inventos, etc... que celebran y celebramos por istas (y aquellas) latitutz.

O ferrete ye siempre lo mesmo. D'un costau, os centros comercials y as televisions aprofitando a popularidat y o negocio de Halloween, y de l'atro una critica más u menos razonada dende muitos sectors a ista fiesta importada d'os EE.UU.

Un d'os debatz, por clamar-los de bella traza, ye l'orichen d'a fiesta. Por a on que me muevo yo, bi ha vergüenya d'esfender qualsiquier cosa que suene a yanki, asinas que, a qui le fa goyo isto de Halloween, gosa de agafar-se a os orichens celtas d'a fiesta. Que hue se celebre Halloween en Zaragoza no ye porque as habitants d'A Inmortal tiengan un especial aimor por a cultura celta. No nos enganyemos. Ye porque sale en a tele. Y no pasa cosa, pero dimpués iré con ixo.

Personalment, Halloween no me fa mica goyo. Lo de disbrazar-me no lo levo bien, y no tiengo garra remeranza asociada a ista fiesta. As fiestas que s'organizan me pareixen, antimás, prou ixautas. Manimenos no soi mica critico ni con ista ni con as alternativas que bi ha o 1 de noviembre.

Contra Halloween son (somos) qui no quieren (queremos) una cultura fiestera unica y homocheneizadera. Ye, prou que sí, una d'as razons porque no me fa goyo ista fiesta. Pero cal reconoixer que l'alternativa espanyola de nomás levar flors ta caixas con calavres u marchar t'o teatro a viyer Don Juan Tenorio son plans prou prou piors que vestir-te de Zombi y pillar-te una zorrera con os tuyos amigos.

En bells puestos d'Aragón sí que se fan atras fiestas con radices en tiempos parellanos a o Halloween primichenio. Nunca no soi estau en una nueit d'almetas, pero, por lo que veigo que se i anuncia en os lugars, pareixe que son borinetas bien pinchas.


En Aragón tamién, y en muitas partes de Catalunya, se fan tamién castanyadas. Tenié a suerte de visitar la de Viladrau, cerqueta de Vic, fa bell anyo. Lo teneban tot bien apanyau. I feban mercau artesano, actuacions de teatro de carrera y concierto folki en a plaza d'o lugar. Tot con un amiro castanyas ta fer-te tu mesmo en una chera bien gran que bi heba.

A la fin, que una fiesta siga millor u pior, pende d'o que cadagun faya d'ella. Soi en contra de que Halloween plegue en seguntes que puestos, levando-se por debant a nueit d'almetas. Pero en Zaragoza, a on que no queda garra tradición digna de continar-se, qué importa que cadagún celebre ixe Halloween como l'agane? En importando (u millor dito ixemenando) tradicions, m'estimaría más as castanyadas, que me fan firme goyo, pero a la fin una tradición ye buena si te chuntas con a chent que quiers y pasatz un buen rato chuntas.

Todas as tradicions son inventadas en bell inte. De como evolucionen y s'adapten penderá a suya pervivencia. Antiparte d'atros factors como a intervención d'o sistema a favor u en contra d'as mesmas. Una tradición tant "casposa" y catolica como a ofrenda d'o Pilar, puede esdevenir ta yo un buen diya, si pasas de tot d'a ofrenda y t'adedicas a viyer vestida de trache a la chent que quieres y a marchar a fer un socalce laaaargo con as amigas. En todas as anyadas he visto cosas parellanas en a Rompida de Andorra. Prou que bi ha tamién muita caspa, como en a ofrenda pilarista. Pero bi ha un porcentache importantismo d'a chent que nomás quiere dar un poco de mal con a caixa u lo bombo entre que se fa uns hordios con a parentalla y as amigas. Más encara si ye una d'as exiliadas que ya no i vive, que en tierras mineras en son muitas.

O feito de que a nueit d'almetas se pareixca tantismo a lo comercialismo Halloween ye un feito que puet fer que a fiesta cambee. Pero tamién puet estar que i siga clau t'a suya supervivencia. Entalto a nueit d'almetas astí a on que se fa! Entalto a nueit d'almetas asti a on que se la quieran copiar! Entalto que cadaguna disfrute d'a nueit d'o 31 d'octubre como quiera! Y sobre tot, que sepamos fer alternativas millors que as fiestas capitalistas u no nomás meter cartelons en Facebook ronyando porque Los Simpsons molan más que Don Juan Tenorio. Creyatividat, que deciban os Mallacán....

P.D.: Tot isto lo heba escrito antes que os ninos d'a carrera a on que vivo me fotesen a siesta trucando-me en a puerta con o puto "Truco o trato?". MECAGÜENJALOGÜIN


jueves, 30 de octubre de 2014

"... Y si no te fa goyo, te'n vas"

"Isto ye lo que bi ha, y si no te fa goyo, te'n vas". La de vegadas que m'habré habiu de sentir ista frase u parellanas... Reflexo d'ixa grandisma intolerancia que bi ha tant espardida. Pero tamién de ixa ideya tant fastiosa de que o feito d'estar en mayoría da dreito divino no nomas a imposar as tuyas ideyas, sino a poder antimás forachitar a qui no las comparta.

Asinas, me trobo con que m'han mandau ta Catalunya, quan he charrau de dreitos lingüisticos, ta Venezuela u Cuba, quan charraba de qualsiquier dreito social, u de cambiar o sistema, ta Iran quan charro d'o laicismo u d'o feminismo y asinas asinas.

Ye ixa ideya d'una Espanya a on que nomás existe a posibilidat d'una luenga, una nacionalidat, una cultura, un modelo economico y social, una relichión, etc... a que refuso de tot y una d'as que me leva enta posturas que belun les diz radicals.

Ista mena d'argumentación, por clamar-lo de bella traza, ye terminal. Quan l'individuo u conchunto d'individuos se queda sin garra argumento de verdat ta esfender as suyas opcions u as suyas anvistas sobre o problema que siga siempre se remata en dos opcions: "Isto ye asinas porque siempre ye estau asinas, porque somos mayoría, porque tenemos o poder u por bella combinación d'as tres cosas, y no puetz nian qüestionar-lo, y si no te fa goyo, te'n vas" u "Isto ye asinas porque lo mete en iste papel (Constitución, DNI, Estatutos, Biblia, etc...) y si no te fa goyo te'n vas".

Dende ixe inte ya no se puede razonar con o sucheto u suchetos. Han perdiu a batalla dialectica, pero lo pior no ye que no lo sepan, sino que, por un regular, tienen una ripa de chent aplaudindo l'argumento y chilando "ixo, ixo, que se'n vaigan" y, lochicament, se sienten y se saben ganadors.

Ye tamién una frase dita dende l'autoritarismo. Dende qui sabe que a suya posición ye hechemonica y inquestionable y, alavez, no le cal dar garra explicación más. Tien l'autoridat de decidir qui puede estar-se-ie y qui ha de marchar-ne. Y mesmo ta do ha de marchar.

Os conceptos d'a democracia liberal en l'Estau espanyol fan imposible sisquiá planteyar si as posturas hechemonicas son mayoritarias. O tarabidau constitucional y lo que agora le dicen "casta" nunca no acceptará votar sobre o modelo d'estau u sobre a independencia de bella parte d'o mesmo, igual como no acceptarían una votación sobre a laicidat, porque saben que pueden perder-lo. Entre que no se vote, yes espanyol, en un estau catolico, has de comunicar-te en castellano ta "lo important", has d'asumir o libre mercau, etc... porque lo mete en a Constitución, en o tuyo DNI y porque "si no te fa goyo, te'n vas".

En qualsiquier colectivo humano, dende una asociación cultural, dica un estau, ha d'haber y ye sano que bi haiga, disidencia, diversidat d'opinions y heterocheneidat. Que ixo siga entendiu como un entrepuz ye sinyal d'una gran ignorancia y d'una medrana quasi patolochica a lo debat. Ye lo contrario d'aquello que deciban de "no queremos vencer, queremos convencer".

En os colectivos politicos, socials y culturals d'abantguardia, ista mena d'actitutz habrían d'estar ixublidadas de tot. Son parte d'as "viellas trazas" que, en a mia opinión, l'anticapitalismo habría de refusar de tot. Por desgracia continan fendo-se en bells puestos, contrimostrando que, encara, tot ye por fer.

martes, 28 de octubre de 2014

TimOrange V. Como ganar un arbitrache de consumo

A privatización d'o sector d'as telecomunicacions ha transformau de tot ista mena de servicios, convertindo as interpresas tecnolochicas en una masa de teleoperadoras comercials sin garra tecnica dezaga con a sola intención de vender y timar. Iste sector ye un d'os que más ha sufriu con o modelo economico y de consumo hechemonico, plegando a estar un zancocho de proporcions cosmicas.

Orange en ye un eixemplo, encara que cuento que atras companyías funcionarán, si fa u no fa, igual. Ya tos he recontau as mias vivencias con ista chentucia, en quatro partes (1, 2, 3 y 4). Podría fer-ne mesmo más, pero lo que quiero ye contar-tos como ganar-les tres arbitraches de consumo y que te tornen parte d'os diners que te son furtando. No ye a solución, que ixa plegará quan as telecomunicacions tornen a estar en mans d'o pueblo, pero a lo menos no nos furtarán tantos diners.

Que ye y como funciona un arbitrache de consumo?
L'arbitrache de consumo ye un proceso que se da entre as consumidoras y as interpresas que sigan adheridas a l'arbitrache quan bi ha un conflicto entre as partes. En o caso d'as telecomunicacions, todas as grans, que yo sepa. No costa garra perra y as "sentencias" (clamadas "laudos arbitrals") son d'obligau cumplir t'as partes. Ye como un chuicio pero sin tanta historia.

O procedimiento prencipia emplindo o formulario que bi ha en ista pachina. A nusatras se nos gosa de quedar chicot, asinas que adhibimos tamién un documento explicando-lo tot con totz os detalles. Antimás se puede adhibir (y ye recomendable) la documentación que calga (facturas, transcripcions d'as charradas, fotos, mails  ...). Con toda ixa documentación por duplicau cal ir ta una siede d'a DChA y presentar-lo. Como ya mete que ye ta consumo importa igual que siede trigues, que as funcionarias ya s'encargan de dar-ne treslada. Nusatras gosamos presentar-lo en a que bi ha en a Plaza San Pedro Nolasco de Zaragoza.

En bells diyas t'arribará una carta decindo que si a interpresa ye adherida u no pas y, en o primer caso, avisando de que prencipia lo proceso. A interpresa presentará alegacions que mesmo pueden estar dreitament mentira, como estió en o zaguer caso nuestro. U que sigan interpretacions "divertidas" d'a realidat. A lo menos en o caso nuestro, no facioron guaires poders y simplament dicioron que mentibanos.

Te plegará unatra carta con as alegacions d'a interpresa y dando-te diya y hora ta ir ta l'arbitrache. Isto puede tardar bell mes. Nusatros la presentemos en chulio, plegó ista carta ent'o cabo de setiembre y teniemos l'arbitrache en os Pilars. Puetz aprofitar ta presentar nuevas prebas, si ye que en tiens. Nusatros no tenebanos que adhibir que as nuevas facturas cheneradas malament, pero las levemos dreitament ta l'arbitrache.

A Orange le sobran os chanfles y as teleoperadoras, pero le manca tecnicas y advogadas, pues nunca gosa de presentar-se en os arbitraches. Nusatras en hemos teniu tres y nunca no se i han presentau. Isto significa que a unica voz que sentirá o tribunal será la tuya, por lo que, en primeras, creyerán a tuya parola. L'arbitrache se fa en un edificio oficial que bi ha en "Las esquinas del psiquiatrico". Te posas en una silla debant de dos funcionarios que te dicen de recontar o caso. Les ne recuentas, te fan bella pregunta si les queda dubdas y poco más. Quince minutos como muito. Dimpués te dicen d'aguardar difuera entre que fan l'acta y te la dan a sinyar. En meya hora ye tot presto. A la semana u poco más, te plega en casa la carta d'a D.Ch.A. con o Laudo, por un regular, ganau.

Antiparte d'as demandas de que nos tornasen os diners timaus, siempre hemos demandau "perchuicios" por tot lo tiempo malmeso en gritar a os servicios d'atención a lo client y tal, pero ixo nunca no nos lo dan, porque se vei que legalment no pueden.

O zaguer caso nuestro
En ista ocasión, tot prencipió quan nos gritoron de Orange ta cambiar-nos o decodificador d'a TV. Levabanos dende 2008 con o mesmo. A TV la pillemos quan achustemos a linia de telefono, porque yera o mesmo pre con TV que sin ella. O mozo que me charró nos dició que caleba cambiar o decoder por qüestions tecnicas. Como me los conoixco, a primer cosa que le pregunté estió por posibles sobrecostes. A charrada estió la siguient, en un tono bien cordial:

- Sincusa "¿Va a puyar a factura que pago cada mes?
- No, de feito tos baixará bell poquet.
- ¿Ah si? ¡Qué bien! ¿Quanto?
- Entre uno y dos euros
- Bueno, tampoco no'n ye guaire, eh?
- Bella cosa ye... hehehe.

Sí que me dició que tendría una remanencia d'una anyada y que si en marchaba antes habríanos de pagar 50 euros. "Bueno. un anyet no ye guaire" pensé y accepté. Tampoco no nos dioron a opción de no acceptar, tot cal decir-lo.

Asinas que bell diya dimpués nos plegó lo nuevo decoder y apareixioron canals nuevas. Me pensé que sería una promoción d'ixas que te meten de baldes as canals de pago ta que te faigan goi mientres un mes, y dimpués te claman ta viyer si te i apuntas. Pero quan nos plegó la factura, nos quedemos sin sangre en a pocha en viyer que nos heban puyau a parte fixa d'a conduta que pagabanos 5 euros y que antimás nos ne cobraban atros 10 por as canals de pago que nian heban apareixiu en a charrada con o comercial.

Prou que en gritar-les ta queixar-me, dimpués d'un fascal de minutos charrando con comercials, no m'apanyoron cosa. Ni por mail, ni sisquiá por Twitter, dimpués de que se me fesen amigos os d'Orange quan les clamé timadors.

Ta forro de bota, en revisar as facturas paremos cuenta de que yeran incumplindo un laudo anterior y nos yeran cobrando un euro de más en todas as facturas dende 2010. Asinas que en total, demandemos quasi 100 euros que nos heban cobrau de más, y fa bells diyas nos plegó a carta avisando-nos de que tenebanos razón y de que Orange nos heba de tornar os diners.

No deixetz que tos timen, por favor. L'arbitrache ye un recurso de baldes, facil de fer servir y de buen ganar. A por ells!

lunes, 27 de octubre de 2014

Totz os fillos d'Aerys

AVISO: SPOILERS DE TODA LA SAGA DE CANTA DE CHELO Y FUEGO Y D'A SERIE CHUEGO DE TRONOS. LEYE BAIXO A TUYA RESPONSABILIDAT


¿Quantos fillos u nietos d'Aerys II
bi ha en ista foto?
Talment siga masiau catén con Jaime Lannister, pero ye que o suyo personache ye un d’os grans ixublidaus a la hora d’as teorías y creigo, como ya he dito bella vez, que ha de chugar encara un papel (más) central en o desenrollo y a fin d’a saga de Canta de chelo y fuego.

A teoría que hue quiero postular, u más bien, completar u ixamplar se basa en atras dos teorías y en bells pocos parrafos de Canta de chelo y fuego. As dos teorías, que podetz leyer en Los Siete Reinos y en Asshai, son que Jaime y Cersei u Tyrion son en realidat fillos biolochicos d’Aerys Targaryen y Joanna Lannister. Siempre que leigo istas dos teorías, se troban mutuament excluyents, cosa que creigo que ye una error, y que me leva a una conclusión: Tywin Lannister yera esteril y Cersei, Jaime y Tyrion son fillos biolochicos de Aerys y Joanna, y alavez chirmanastros de Rhaegar, Daenerys y Viserys.

A importancia de que sigan fillos, u no, de Aerys, ye la de siempre: cumplir as profecías de Azor Ahai u d’os tres tozuelos de dragón.

As dos teorías debantditas tos recomiendo de leyer-las pues son muito bien explicadas y no me cal adhibir-les cosa. Simplament chuntar-las y esfender-lo con as poquetas prebas que he trobau. Porque encara que no bi ha guaires pistas, sí que he trobau bellas razons ta que os tres “Lannisters” sigan bordes Targaryen.

Tywin ye un hombre bien preocupau por a familia y por fer d’a casa Lannister una casa bien gran y que dure ta cutio. Manimenos nomás ha teniu dos prenyos. Ya ye raro que una familia ponienti tienga nomás tres fillos de dos partos, pero antimás una a on que o varón se’n fa tanto d’a familia ye raro de tot. Si repasatz, todas las grans casas (fueras d’os Arryn, por os motivos que todas conoixemos) han teniu más partos: Ned Stark 6 fillos, Hoster Tully 3 fillos, Balon Greyjoy: 4 fillos, Aerys Targaryen 3 fillos, Mace Tyrell 4 fillos, Doran Martell 3 fillos, Steffon Baratheon: 3 fillos...

¿Por qué Tywin no tien garra fillo más con Joanna? Entre o naiximiento de Cersei y Jaime y o de Tyrion, l’hese vagau de deixar-la prenyada quantas vegadas. Diz que dimpués d’a muerte de Joanna, Tywin estió prou apenau pero, con tot y con ixo, o mainate d’os Lannister podría perfectament haber-se tornau a casar ta fer más Lannisters. Con más razons estando que no teneba un “hereu digno”. Jaime yera en a Guardia Reyal y Tyrion yera odiau de tot por Tywin. Manimenos no tornó a casar-se ni a tener fillos. ¿Por qué?

Tampoco no se le conoixe garra fillo borde. Ye normal que quan yera vivo no se fese publico, pero dimpués d’a suya muerte, bien podríanos haber conoixiu bell producto d’a suya afición a las putas.

Tanto a Jaime como a Tyrion, en bell inte d'a saga les diz que no son fillos suyos. Muitas teorías dicen que ye verdat nomás en o caso de Tyrion pero, ¿por qué no en os dos?

Os tres chirmans tienen bella parte Targaryen. Jaime y Cersei a polideza y l'atracción mutua. Cersei ye barrenada como un Targaryen. Tyrion tot l'encerrinamiento con os dragons, os pells y os uellos. Mesmo os fillos de Jaime y Cersei tamién han heredau a polideza. En o caso de Joffrey, ye probablement o personache que más se pareixe en toda la saga a Aerys II, "o rei barrenau", qui sería o suyo lolo de tener yo razón.

Bi ha atra qüestion que podría estar chugar a favor d’a esterilidat de Tywin Lannister. Bi ha una tendencia chenetica a tener melguizos. Fendo una uellada a l'arbol chenealochico Targaryen he trobau quatre casos de melguizos. En os Lannister dengún. De feito, bi ha muitos pocos casos de melguizos en Canta de Chelo y fuego. Antiparte d'os que meteré contino, nomás remero Erryk y Arryk, os guardaespaldas de Olenna Redwyne-Tyrell. A resta de casos son:

  • Rhaegel Targaryen, tío de Aegon V, tenió dos fillos melguizos sin nombre conoixiu.
  • Daemon Fuegofosco, fundador d'a casas Fuegofosco, fillo de dos primos d'a casa Targaryen y pai d'os melguizos Aemon y Aegon Fuegofosco. A efectos cheneticos Targaryen total.
  • Daemon Targaryen, muito important mientres a Danza de dragons, pai de dos reis con a suya tercer muller, y pai d'as melguizas Rhaena y Baela, con a suya segunda muller Laena Velaryon.
  • Aegon II, importantismo en a Danza de dragons, tenió melguizos con a suya chirmana y muller Helaena Targaryen: Jaehaerys y Jaehaera.
Lochicament ye de millor documentar casos Targaryen de lo que sía que no pas Lannister, porque se conoixe muito bien toda la chenealochía Targaryen y tasament a Lannister. Pero lo dato ye astí.

Bi ha unatra teoría que leyié fa poco que tien tant pocos alazetz como ista, pero que tamién s'empara en l'afer d'os melguizos. La trobé en Asshai y diz que Griff - Aegon y Jon Nieu, son melguizos fillos de Rhaegar y Lyanna. A teoría me fa muito goyo y ye muito bien pensada en a mia opinión, respondendo a muitas d'as preguntas que deixa Martin. En caso de encertar as dos teorías bi habría dos parellas de melguizos Targaryen, andando por Ponient.

As conseqüencias ta Jaime si bell diya se'n entera, podrían estar muitas. Me lo preixino en enterar-se que en realidat mató a su pai u que yera predestinau cheneticament a enamorar-se de Cersei. Tamién en matar a Cersei podría cumplir de vez a profecía de Maggy a rana y d'Azor Ahai, forchando Ama de Luz en o corazón d'a suya chirmana. Sería, como poco, curioso un casorio con a suya chirmanastra Daenereys ...


En escribindo iste post, chusto surtió o podcast de Hielo y Fuego adedicau a la Casa Lannister y me dioron dos nuevos argumentos. Uno en contra y unatro a favor d'a teoría. En contra ye que sí que bi ha un caso documentau de melguizos en a familia Lannister. Concretament Tyland y Jason Lannister, melguizos d'os anyos d'a Danza de Dragons. Con tot y con ixo continaría estando un caso de melguizos Lannister contra quatre Targaryen.

A favor, ye que, seguntes se i diz, os Lannister son muito fertils. A fundación de Lannisport diz que estió porque ya ni i culliban en Roca Casterly. Que Tywin no conseguise deixar prenyada a Joanna (que remeremos que tamién yera una Lannister) que dos vegadas, venindo d'una familia tant fertil ye mesmo más raro.

Tywin yera una persona prou amargada por muitas cosas. O feito de que fuese esteril, en sería una más. Preixinatz por un inte o sentiu d'a responsabilidat de fer d'a suya una casa gran y no poder fer-lo. Preixino a Tywin, sabendo que Jaime, Cersei y Tyrion no son fillos suyos y habendo de callar-se ta que a casa continase existindo. Ixo tamién explicaría muitas cosas d'o suyo caracter y d'a relación que tenió con Aerys II.

Ista ye una teoría feble, prou que sí, alazetada en barruntos y en una barracha d'atras dos teorías. Pero ... qui sabe?

miércoles, 22 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas (6) Por as carreras

Si por bella cosa me pillo siempre vacanzas ta Pilars, ye por poder disfrutar de toda la ufierta: oficial, contraoficial, alteroficial, espontanea, programada, etc.... A soben, simplament fendo una gambada por a ciudat te trobas con as millors cosas de totz os Pilars. 

A caseta de Ordio Minero, en os puestos que se meten en Echegaray y Caballero, esdevinió a escape una visita obligada diya par d'atro. I teneban siempre punchadas dos chetas de Ordio Minero y atras dos de Castel, unatra biera artesana feita en LoPobo (Comunidat de Teruel). Todas dos bien buenas. 

A companyía de Chesús (a qui entrevistoron fa poco en Arredol), Quique, y a chent de Castel a qui bi conoixié, estió antimás siempre prou buena. Con una riseta en a cara, encara que levasen un trapacil d'horas de faina. Os primers antimás en penchar o cartel de "viedau l'alcohol a menors" en aragonés. Cartel que, gracias a la faina d'Arale, s'espardió por tot lo mercau d'Echegaray y parte d'as barras d'a Madalena.

Ta forro de bota, y por si a companyía d'os bierers no yera prou, te trobabas totz os meyodiyas con mosicos fendo pasavilla. Chent de Ixera, Gaire, Los Jaques, La Libertina, ... que nos deixoron sobrebuenos ratetz.



O mercau d'Echegaray s'ha tornau china chana un puesto de referencia ta fer o socalce. Antimás d'os mosicos d'a pasavilla, o feito de estar a l'aire libre, a o canto de l'Ebro y con mosica tradicional aragonesa terne que terne me fa estar-me-ie bien contento. Un poquet más de variedat gastronomica y uns pres más populars y ya sería quasi perfecto.

En atro puesto no guaire luen, en a carrera Alfonso, me trobé con una colla de mosicos de Bordeus, Los Teoporos, que me facioron firme goyo. M'aturé un inte ta viyer-los una miqueta y rematé viyendo dos tongadas d'a sesión que feban. O video lo penché a l'atro diya en Youtube, y aspero que as organizadoras de Tamborilé en prengan nota ta si quieren achustar-los. Pasemos un ratico buenismo!



martes, 21 de octubre de 2014

Cronicas pilaristas 2014 (5) A presencia de l'aragonés

Dende que Borina, a penya que menaba Nogara, zarró, se troba a faltar un espacio de tot aragonesofablant en Zaragoza. Pero sobre tot, en Pilars. Con tot y con ixo, as aragonesofablants militants d’a ciudat no deixemos pasar a oportunidat y faciemos lo que se podió ta que l’aragonés estase bien present. U tot lo present posible.

O primer sabado se fació a chornada de Devandadera d’os cursos de Nogara. Ye ya una tradición que trayó bella novedat estianyo. Antimás d’a entrega de titols, cosa ya cutiana, bell alumno de primer curso amostró o suyo prochecto de cabo de curso, un doblache de scenas famosas d’o cine a l’aragonés: 300, The Shining, The sixth sense, Star Wars, y asinas asinas. Dimpués, bells mosicos nos levoron de pasavilla por as carreras d’a Madalena, espardindo entre a chent pasquins con información sobre os cursos.

L’aragonés tamién estió present en a campanya que se fació de meter a cartelería oficial d’a D.Ch.A. en aragonés. Muitos estioron os puestos que acceptoron o cartel de “Viedau de vender alcohol a menors d’edat” y que lo teneban bien vistero en os suyos puestos. Tanto en as barras madaleneras, como en os puestos d'Echegaray y Caballero.

Y prou que sí, l’aragonés tamién estió present en as debantditas campanyas de Purna, mesmo adedicando-le una d’as pancartas a los dreitos lingüísticos.

Desgraciadament poco más se viyó l'aragonés en istos Pilars. Bella canta de bella colla de mosica como La Ronda u Lurte. Bella ixota en a Plaza d'o Pilar a on que podié sentir a Sanmigalada de La Val d'Echo. Pero, prou que sí, l'aragonés estió a luenga que faciemos servir a chicota comunidat aragonesofablant que hemos aprendiu ista luenga en Zaragoza. 


lunes, 20 de octubre de 2014

Cronicas pilaristas 2014 (4) A cruzada pilarista

Os actos relichiosos son lo pior d'o Pilar, ixo ye claro. Mesmo "La ofrenda", por a on que me goso de pasar t'alparciar los vestuaches, cada diya me fa más pampurria. Cuento que ye en fer-me viello y ronyazas, cosas as dos que esdeviengo cada vegada más apriseta.

A mia experiencia d'estianyo prencipió con a retransmisión en Aragón TV, a on que se centroron en recontar-me a emoción vivida por o torero tuerto ixe que deixó unas flors en a monyada de fusta d'a chodiga bimilenaria y que pareixe que yera prou important como ta que l'adedicasen un amiro de minutos televisivos. Ya con ixas pampurrias nos ne baixemos a viyer a la parentalla fendo infinitas ringleras por as carreras d'o centro d'A Imortal. Ni m'heba enterau de l'afer d'as gradas, dica que las viyé todas vuedas, arrenguido-me-ne por adintro quan m'enteré de tot. A resta d'o diya estió d'o millor: trobar-se con as amigas y firme socalce de dotze horas, capaciando con tot ser vivo.

Con tot y con ixo, as imachens que se quedan en a TV, siempre son as d'a devoción a la monyaca y as d'as barrenadas que fan un ciento de kilometros ta plegar-ie. Más encara quan heban dau plevia y a la fin no plevió, y no deixaban de repetir lo d'o miraglo mariano. ¿L'anyo que pleve ye porque no s'ha rezau prou u porque a monyaca les castiga? Pues ixo...


Pero de #ranciofact de grandaria XXXXXXL ye o Rosario de cristal que se fació a l'atro diya. A ofrenda a lo menos tien una parte popular y de fiesta. O Rosario de cristal ye toda una mortificación cristiana old-style. Bien se vale que no se viyeba guaire chent por debaixo d'os 50 y alavez ye una "tradición" que podría rematar-se con bien poco. Que o concello permita que bi haiga una megafonía por tot lo centro historico recitando versos relichiosos en 2014, en un estau laico, ye de VERGÜENYA. Hibo, si se les ocurrise a os musulmans fer qualcosa parellana!!!! No quiero pensar si tallasenos o trafico de vehiclos y personas por tot lo centro mientres cinco horas por qualsiquier atro motivo. Pero no podemos ixublidar que vivimos en una ciudat a on que se clama a la oración tres vegadas a o diya, sentindo-se en tot lo centro d'a ciudat. Bendita y alabada será la hora a on que o pueblo prengamos o poder y acotolemos todas istas fateras, copon.

domingo, 19 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas 2014 (3) Campanyas politicas

Como en totz os Pilars, prou que bi ha habiu actos politicos de toda mena. En charraré d'os dos que tiengo bella cosa que decir.

A manifestación antitaurina tornó a estar un exito de convocatoria. Ya ha esdeveniu un referent y quasi no cal ni convocar-la ta que todas plenemos a redolada d'a Plaza. Como todas as anyadas, recibiemos as faltadas d'os aimants d'a tortura y ells as nuestras. Soi seguro de que, a lo menos, les molestemos bell poquet y no les deixemos disfrutar tanto d'a sangre allena. Por cierto, o publico d'os toros ye cada vegada más casposo u ye sensación mía? 

Tamién como en as zaguers anyadas contemos con un dispositivo policial de tot desproporcionau. Más suaus que atras anyadas pero igual d'absurdos y inquestos. Asinas ye ista ciudat...

Aprofeito ta remerar, como fació Arale en o suyo Facebook, os orichens d'ista manifestación, pues en bell articlo en os periodicos, Amnistía Animal en daba una versión a on que ixublidaba bella coseta tant important como d'a on surtió a iniciativa d'a Manifestación.

A primer manifestación antitaurina en as fiestas d'os Pilars ye en 2002, quan bella decena de personas, convocadas por Chobenalla Aragonesista nos concentremos en a Plaza Espanya de Zaragoza. Ni presencia policial ni taurinos ni cosa. Simplament bells chovens espardindo pasquins en esfensa d'os dreitos d'os animals, a o canto d'una colla de mosicos peruanos. O manifiesto lo leyió Pedro Lobera, qui alavez yera diputau de CHA. A l'atro anyo, se contactó con Aministía Animal y en 2003 se convocó de conchunta con ixa y atras organizacions. Fueras d'ixa error, en iste vinclo se reconta a historia entre 2002 y 2007 alto u baixo bien.

En ixas envueltas Chobenalla yera parte de CHA y os próceres d'a patria tremoloron en viyer-nos fer cosas tant subersivas y pretoron a correr ent'a plaza de toros a fer-se fotos ta que o baturrismo no viyese periglar "as vaquillas" y atras trazas más u menos organizadas de tortura animal. D'asti salió a famosa foto de Bernal, Fuster (hue encara Diputau Provincial por Zaragoza y cutiano espectador d'istos "shows") y bell cargo más (no remero si Acero u Orna).

Cosas d'a vida, l'encargau de leyer o manifiesto d'estianyo estió Chesús Yuste, d'o mesmo partiu. Un d'os mayors esfensors de forachitar a Chobenalla por cosas como ixa y que no sé que relación tendrá con a resta de cargos taurinos d'o partiu suyo. Bienvenius sigan os cambios a millor si son sinceros, pero de Yuste y de Chunta me creigo tant poco istas cosas...

Campanyas de Purna
O maltracto animal estió precisament un d'os puntos fuertes d'a campanya pilarista de Purna, a organización chovenil d'a cucha independentista. L'atro, a luita contra o heteropatriarcau.

A campanya pendió en pegallos, cartels y pancartas que s'ixemenoron por tot Zaragoza, encara que especialment en o vico d'a Madalena. O cartel d'os dos baturros y as dos baturras besando-se se tornoron a escape virals y dondioron por movils, retes socials y collas de whatsapp. As pancartas, mesas en a Plaza d'a Madalena estioron tamién l'obchectivo d'arrienda de fotos de chent que le trucó lo ficació. Mesmo Juan Martin, de CHA, felicitó en Twitter a Purna por os cartels!

Os pegallos d'as dos campanyas s'ixemenoron por tot, como he dito y, en estar dos afers a on que o talibanismo ye tant furo, los sacaban de camin. Más en seguntes que ambients como a Carpa d'o Ternasco, a on que lo cazurrismo militant me sacó mesmo cinco pegallos en o mesmo escusau en a mesma nueit.

Campanyas como istas, directas, bien feitas, con mensaches y que se popularicen a escape son una trunfada de l'independentismo y d'a luita contra o maltracto animal y l'heteropatriarcau. Os mios parabiens a Purna y a qui ideyoron a campanya.

sábado, 18 de octubre de 2014

Cronicas Pilaristas 2014 (2): Os conciertos

Los Jaques de la Sierra
Prencipiemos os prePilars con Berzas. Granizo concierto a on que remeremos tantas cantas con que creixiemos. Concierto que orichinó, seguntes he sentiu, a denuncia d'os vecins. Continemos con Maut, Juako Malavirgen y Los Gandules, tamién en o Ternasco, y pleguemos dica Los Jaques de la Sierra, que presentaban o suyo primer disco en La Bóveda de L'albergue.

As cantas suyas las heba puesto ascuitar bell poquet en Spotify y, como preixinaba, en directo son mesmo millor. Prencipioron con bella pieza instrumental ta ir calentando china chana un ambient que ya bulliba en a zaguer parte d'o concierto. Los Jaques fan corrius y piezas muito bailables, a on que recontan, entre atras cosas, historias d'a parte de Calamocha bien parellanas a los narco-corrius mexicanos. Una colla que no ye que fendo os primers trangos y que aspero que duren prou, pues regular que nos aguardan conciertos bien divertius con ells.



En atras fiestas, se me chuntaban dos y mesmo tres conciertos que quereba viyer en un mesmo diya y, quasi totz os diyas bi'n heba a lo menos uno. Iste anyo, prous diyas me quedé sin concierto. Os siguients estioron Iron Maños y Black Ice, Skaso y Artistas del Gremio y Los Brodies y China chana. Totz en o Ternasco, a on que, como l'anyo pasau, continaban os pozals d'Export a 6 euros. Bien por a ideya! Como ya he comentau antes, dende a denuncia d'os vecins, a carpa sonaba prou malament, plegando en ascuitar-se fatal en o concierto de Brodies y China chana, a on que caleba fer firme poder ta sentir a mosica.

Los Gandules, o chueves prePilars
O segundo cabo de semana estiemos en o concierto d'una colla de homenache a Kojon Prieto, con o resultau que cuento que ya todas conoixetz. Diz que errar ye d'humanos y rectificar de sabios. Fer esfensa d'una error ye una gran fatera y ixe ye o camin que pareixe que prene la colla, quan escribo iste post. O masclismo s'expresa de muitas trazas. Unas son más visteras y atras menos, pero cal luitar contra todas ellas. Simplament o feito de decir con desprecio a parola "feminista" quan te convidan a cambiar lo tuyo luengache, ya indicaba muito. Ells sabrán lo que fan, que ya son mayors. Yo sé que no tornaré a viyer-los y que m'encargaré personalment de fer conoixer a tot con qui charre, como ye a suya actitut en os scenarios.

Muito millor, y sin garra masclismo estioron os conciertos que viyemos a l'atro'l diya en a Plaza Sant Felipe. No pleguemos que a viyer bellas pocas cantas de Trivium Klezner, colla que cada diya me fa más goyo. Tamién estiemos gronxiando-nos con a colla de dezaga qui, encara que no yera mosica de borina precisament, lo facioron de pistón. I tornemos bell rato dimpués a viyer a Lurte en una plaza a on que no se i culliba.


Lurte, encara con luz
En ixa mesma plaza, bell diya antes, i heba tanyiu La Ronda de Boltaña. Simplament o feito de que o concello contine encerrinau en que haigan de tanyer astí, ya deixa claro que, u no tienen ni ideya d'a cantidat de chent que arrocla La Ronda u, como me pienso, lo saben masiau bien. Pero, ta forro de bota, cambioron a orientación d'o scenario ta que podese viyer o concierto mesmo menos chent. Deciban que ta no florer-le a terraza a os de Montal. Vergüenyoso ye poco. Me recontoron que antimás a luz se'n fuó antes de rematar lo concierto. Igual como pasó con Lurte quan no levaban que bells 40 minutos. Ixe ye o respeto que tien o concello de Zaragoza por a mosica tradicional aragonesa. Como deciba belun, "A la Pantoja isto no le pasa".